Başkale ’de güvenlik gerekçesiyle 1990 yılında kapatılan
Gelincik Sınır Kapısı'nın yeniden faaliyete başlaması için şu sıralar yoğun bir
çalışma yürütülüyor. Kapıköy ile birlikte kente ekonomik olarak katkı sunması
beklenen kapının yıllardır kapalı kalması ticareti olumsuz etkilerken o kapının
yeniden açılması ve Van’ın birden fazla kapı ile ticaret yapması için
girişimler sürüyor.
İran ile ticari ilişkileri geliştirmek amacıyla Başkale ilçesinde 1989 yılında açılan Gelincik (Xanesor) Sınır Kapısı, sadece 5-6 ay süre açık kaldıktan sonra güvenlik gerekçesiyle kapatılmıştı. Sınır kapısının o günden bugüne kapalı tutulması nedeniyle iki ülke arasında faal olan tek kapı, Saray ilçesi sınırları içerisinde yer alan Kapıköy Sınır Kapısı olurken, ikinci ekmek kapısı olan Gelincik Sınır Kapısı’nın da faal olarak çalışması için yoğun bir çalışma yürütülüyor. Başta muhtarlar olmak üzere, iş insanları ve STK temsilcileri Gelincik Sınır Kapısı Platformu'nu oluşturarak imza kampanyası başlattı. Kampanya çerçevesinde toplanan 5 bin 600 imza, Başkale Kaymakamı Asım Solak başkanlığında oluşan heyet tarafından Vali Mehmet Emin Bilmez'e takdim edildi.
Ticaret Merkezi Gelincik Kapısı…
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Doğu Sanayi ve İş
Dünyası Federasyonu (DOĞUSİFED) Başkanı Müslüm Erbay, “1990 yıllarda sadece 5-6
ay Gelincik Sınır Kapısı açık kaldı. O tarihlerde de bu kapı sınır ticaret
merkezi olarak açılmıştı. Açıldığı zamanda çok ciddi anlamda insan kitlesi
orada istihdam etmişti. Van’dan Maltaya’ya kadar köy yolları otobana
dönüşmüştü. O zamanlarda iyi bir ticaret yapılıyordu. Herkes o zaman kendi
ticaretini yapabiliyordu. Ondan sonra ülkeler ve mevzuatlar değişti. O
günlerden sonra kapı kapatıldı ve bir daha açılmadı. Kumaş, şeker gibi
ürünlerle sınırda bir şekilde ticaret yapılıyordu. Van depreminden sonra da o
ticarette bitti.” İfadelerini kullandı.
Başkale Ekonomik Kriz Yaşıyor!
Başkale sınırından gelen akaryakıtın birçok bölgeyi beslediğine dikkat çeken Erbay, “Kapılar kapatıldı ve Başkale ticaretten mahrum bırakıldı. İki sene önce yaşanan depremle birlikte ilçe ciddi bir göç vermek zorunda kaldı. İnsanlarımız artık geçim sıkıntısı yaşıyor. Eskisi gibi tarım ve hayvancılıkta artık yok. Başkale, tarihinin en büyük ekonomik kriziyle karşı karşıya kalıyor. İlçe nüfusu da her gün azalıyor. Bu anlamda da yerel ve ulusal kalkınmayı kentteki tüm dinamiklerle beraber konuşuyoruz. Önce ildeki zenginlikleri değerlendirmek lazım daha sonra ilçedeki zenginlikleri bilmek ve gün yüzene çıkarmak lazım. Örneğin Başkale de Peri bacaları, travertenleri var. Turizm odaklı aslında birçok zenginliği var. İlçe aynı zamanda bir sınır ilçesidir. Ticaretin gelişmesi ve turizm değerlerinin öne çıkması için Gelincik Sınır Kapısının açılması gerekiyor.” Dedi.
“Sınır Kapının Açılması Elzemdir”
Sınır kapısının açılması için yürütülen çalışmaları anlatan
Erbay, şunları kaydetti: “Kapının açılması için herkes üstüne düşeni yapmaya
çalışıyor. Son 1-2 yıldır ciddi anlamda bir çalışma yürütülüyor. Pandemi öncesi
çalışmalar biraz yoğunlaşmıştı ama ara verdik. Bu aralar ise sık sık gündeme
taşıyoruz. Bu senede çalışmalar yoğun bir şekilde devam ediyor. İlçedeki
dramatik tabloyu gördük ve el birliğiyle geniş tabanlı bir çalışma yürütüyoruz.
Kamu yararına sınır kapısının tekrar açılması için el ele verdik. Sadece ilçeye
değil aynı zamanda Van ve bölgeye de katkısı olacaktır. Aynı zamanda İran halkı
içinde katkı sağlayacaktır. Karşılıklı bir alışveriş yapılacaktır. Bu anlamda
da ürün fiyatları da daha uygun olabilir. Bölge insanı çok fakir, zor bir dönem
de bu kapının açılaması elzemdir.
Başkale’de başka bir alternatif ticaret alanının olmadığını
ifade eden Erbay, “Yatırımcıları bu ilçeye kim getirebilir. Bu vesileyle
Gelincik Sınır Kapısı Komisyonu oluşturduk. Van ve ilçedeki kişilerden oluşan
komisyonla birlikte kentteki yetkililerle iki üç defa toplantı yaptık. Kapının
açılması içinde fiziki şartlar müsait. Yetkili merciler karar verirse bir ay
içerisinde hizmete girer. İleri zamanlarda da ticaret yapıldığı zaman daha
farklı yerler yapılabilir. Türkiye tarafında herhangi bina yapılmadı ama İran
tarafında bunu yaptılar. Biz bu çalışmayı başlatırken, İran tarafındaki
milletvekili Yakup beyle de görüşme halindeyiz. Yine belediye başkanı ve tur
opera turlarıyla da yine görüşmeler yapıyoruz ve onlar bizden daha hevesliler.”
Şeklinde konuştu.
Muhtar Çakır: İlçe Sınır Kapısıyla Kalkınacaktır
Gelincik Sınır Kapısı’nın güvenlikten dolayı kapatıldığına
vurgu yapan Ekecek Köyü Muhtarı Adem Çakır, şunları söyledi: “Van’da ve
ilçelerinde şu an güvenlik açısından her hangi bir sorun yok. Ondan dolayı da
kapının tekrardan açılması için hiçbir engel yok. İran tarafı da kapının
açılmasını istiyor. Bu sınır kapısı açıldığı taktirde Başkale ciddi anlamda
kalkınacaktır. Bunun yanında da göçü de engelleyecektir. Başkale tarafından
İran’ın Salmas kentine gitmek hem daha kolay hem de daha yakın. Muhtarlar ve
daire başkanları olarak 2017 yılından beri kapının açılması için ilçedeki
muhtarlar, STK’lar, kaymakamlık, Van TSO ve Başkale esnafı ile beraber çalışma
yürütüyoruz. Bunun içinde bir imza kampanyası düzenledik.”
“Başkale’nin Umudu
Gelincik’Tir”
Van’ın sınır kapısına bağlı olduğunu söyleyen Çakır, “Van ve
Başkale halkı içinde Gelincik büyük önem taşıyor. Sınır kapılarından yüklü bir
şey gelip götüremiyoruz ama en azından esnaf kendi çapında bir ekonomik hareket
başlatıyor. Bunun yanında da iş olanakları oluyor. Sınır kapıları alışveriş
kapılardır. Faal olarak çalışan Kapıköy Sınır Kapısına ek olarak bunu da
açarsak Van daha çok kazanır. Şu anda da fiziki açısından sınır kapısının bir
sorunu yok. Açılmış yolları var. Sadece açılması kaldı. Kazanç ve ekonominin
canlanması için kapının açılması şarttır. Başkale’nin umudu Gelincik’tir. Esnaf
ve halk zor durumda. Halkın biraz nefes alabilmesi için açılması yönündeki
çalışmalarımız da devam ediyor.” diye ekledi.
