Türkiye Başkale-İran sınırında deprem üretme potansiyeli
olan fay hattında çalışma başlatıldı. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinden
akademisyenlerin katıldığı kazıda fay hattı güzergahında hendekler açıldı.
Prof. Dr. Azad Sağlam Selçuk, kazıya ilişkin, "Çalışmayla Başkale fayının
tarihsel bilgilerine ve deprem tekrarlama aralığını bulmayı hedefliyoruz.
2020'deki deprem tam sınırda meydana geldi. İran'da da yıkıma neden oldu.
Çalışmanın sonucunu İran'la da paylaşacağız." ifadelerini kullandı.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Afet Yönetimi ve
Deprem Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Azad Sağlam Selçuk'un öncülüğündeki
akademisyenler, kazı çalışmalarıyla Türkiye- İran sınırında deprem üretme
potansiyeli olan Başkale ilçesindeki fayda araştırma yapıyor.
Van YYÜ, Maden Tetkik ve Arama (MTA), AFAD ve Belediyeler
Birliği iş birliğinde hazırlanan ve TÜBİTAK'tan 8,5 milyon lira destek almaya
hak kazanan "Türkiye Diri Faylarının Paleosismolojik Özelliklerinin
Belirlenmesi: Yüksekova- Şemdinli Fay Zonu, Başkale, Erciş ve Tutak Fayı
Projesi" kapsamında başlatılan çalışmalar sürüyor.
FAY GÜZERGAHINDA TİTİZ ÇALIŞMA
Prof. Dr. Selçuk, Van YYÜ Mühendislik Fakültesi Jeoloji
Mühendisliği Bölümü Uygulamalı Jeoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr.
Levent Selçuk ve Van YYÜ Güvenlik Meslek Yüksekokulu Acil Durum ve Afet
Yönetimi Bölümü Doktor Öğretim Üyesi Sacit Mutlu'dan oluşan araştırma ekibinin
gözetiminde deprem riski olduğu değerlendirilen İran'a sınır Van'ın Başkale
ilçesindeki fay hattında kazı başlatıldı. Fayın geçtiği güzergahta yapılan 30
metre uzunluğunda, 2 metre genişliğinde ve 4 metre derinliğindeki çukurlarda,
eski deprem izlerinin tarihlendirilmesi için veri toplanıyor.
2025'in sonunda tamamlanması planlanan çalışmalarda,
Van'daki Başkale ve Erciş fay zonunun yanı sıra Hakkari'deki Yüksekova ve
Şemdinli, Ağrı'daki Tutak faylarının karakteristik özelliklerinin ortaya
çıkarılması amaçlanıyor. Prof. Dr. Azad Sağlam Selçuk, Yaptığı açıklamada,
proje kapsamında Hakkari'deki Yüksekova ve Şemdinli fay hattı üzerindeki kazı
çalışmalarını tamamladıklarını söyledi. İran'ın Hoy kentinde 23 Şubat 2020'de
meydana gelen 5,9 büyüklüğündeki depremin yıkım ve ölüme neden olduğu Başkale
ilçesinde çalışma yaptıklarını belirten Selçuk, Başkale fayının 2012'de MTA
tarafından diri fay olarak haritalandırıldığının bilgisini verdi.
"HEDEFİMİZ, FAYIN TARİHSEL BİLGİLERİNE VE DEPREM
TEKRARLAMA ARALIĞINI BULMAK"
Fay hattıyla ilgili bilimsel verilere ulaşmak istediklerini
dile getiren Selçuk, "Çalışmayla Başkale fayının tarihsel bilgilerine ve
deprem tekrarlama aralığını bulmayı hedefliyoruz. Çalışmamızı depremden en çok
etkilenen Başkale ilçesinin İran sınırında yer alan Özpınar, Güvendik ve
Eşmepınar mahallelerinde yoğunlaştırdık. Fay üzerinde üç hendek kazdık.
Örnekleri topladık. Çalışmanın sonucunda Başkale fayının ürettiği depremlerle
ilgili bilgi sahibi olacağız. Güzel veriler elde etmeyi amaçlıyoruz."
dedi.
"ÇALIŞMANIN SONUCUNU İRAN'LA DA PAYLAŞACAĞIZ"
Çalışmaların temel amacının bölgedeki diri fayların deprem
üretme potansiyellerini ortaya çıkartmak olduğunu vurgulayan Selçuk,
"2020'de deprem üreten Başkale fayı tarihsel dönemde ne zaman deprem
üretti? Deprem üretme aralığı nedir? Bunlarla ilgili hiçbir bilgi yok. Bunları
ortaya çıkararak başta imar olmak üzere birçok çalışmaya taban veri oluşturmayı
amaçlıyoruz. Hem bölge hem de ülke için çok önemli çalışmalar yapılıyor. Bu
sayede bölge halkı depreme karşı daha duyarlı hale geliyor. Eskiden yaptığımız
kazı çalışmalarına ön yargıyla bakıyorlardı. Şu an 'depremle ilgili kazı
yapacağız' dediğimizde herkes yardımcı oluyor. Araştırmaları merak ediyor,
alacakları önlemleri soruyorlar. Bunlar güzel gelişmeler. Deprem farkındalığı
oluşuyor. Bu fay Başkale sınırından kuzeydoğu yönüne ilerlediğinizde Salmas
fayına kadar devam ediyor. 2020'deki deprem tam sınırda meydana geldi. İran'da
da yıkıma neden oldu. Çalışmanın sonucunu İran'la da paylaşacağız. Onlar da bir
veri tabanı oluşturacak. Çünkü bu fay sadece Türkiye sınırlarından
geçmiyor." ifadelerini kullandı.
"FAYLARIN DEPREM ÜRETME POTANSİYELLERİ
DEĞERLENDİRİLEBİLECEK"
Van YYÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli ise
akademisyenlerin yürüttüğü çalışmayla depremle ilgili önemli verilere
ulaşacaklarını belirtti.
Çalışmalara gerekli desteği sunduklarını anlatan Şevli,
"Kazı çalışmalarından elde edilen verilerle tarihsel dönemlerde meydana
gelen depremler belirlenecek. Bu sayede fayların deprem üretme potansiyelleri
değerlendirilebilecek. Sahada dron ile görüntüler alındı, hassas görüntüleme
cihazlarıyla arazide çalışmalar yürütüldü. Fayların en iyi gözlemleyebildiği
noktalarda kazı çalışmaları yapılıyor. Eski deprem izlerinin tarihlendirilmesi
amacıyla örnekler toplanıyor. Akademisyen arkadaşlarımızın hazırladığı ve
TÜBİTAK'tan 8,5 milyon lira destek almaya hak kazanan projenin sonucu sadece
bilimsel makale olarak yayımlanmayacak, sonuçlar tüm valilikler, Belediyeler
Birliği, AFAD ve MTA ile paylaşılacak. Ortak bir veri tabanı oluşturulacak,
imar çalışmalarında kullanılacak." dedi.
