İnternet haber editörleri basın kartı alabilecek Sosyal
Medya Yasası olarak da bilinen Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmeye devam ediyor.
40 maddelik düzenlemenin geçtiğimiz günlerde 12 maddesinin daha TBMM'de kabul
edilmesiyle şu ana kadar 14 maddesi yasalaşmış durumda.
Peki bu kanun teklifi neleri içermekte. İşte detaylar...
Gündem 11 Ekim 2022 Salı 16:45 AK Parti ve MHP milletvekillerinin imzasıyla
sunulan 40 maddelik teklif için görüşmeler sürüyor. Yasal zemine
kavuşturulmaları amacıyla internet haber siteleri ile basın kartına ilişkin
hususlar Basın Kanunu'nun kapsamına alınarak radyo, televizyon, kamu kurum ve
kuruluşlarının yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu personelinin
basın kartı düzenlenmesi bakımından süreli yayın çalışanları gibi
değerlendirileceği öngörülüyor.
İNTERNET HABER
EDİTÖRLERİ BASIN KARTI ALABİLECEK
Basın kartı düzenlenmesi bakımından basın kartı talep
eden medya mensupları ve enformasyon görevlileri bu Kanun kapsamına dahil
ediliyor. Teklifle internet haber siteleri de süreli yayın tanımı kapsamına
alınıyor.
KÜNYESİZ HABER
SİTESİ KALMAYACAK
İnternet haber
sitelerinde faaliyet gösterdiği iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta
adresi, iletişim telefonu ve elektronik tebligat adresi ile yer sağlayıcısının
adı ve adresi kendilerine ait internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan
doğrudan ulaşabileceği şekilde ve "iletişim" başlığı altında
bulundurulacak.
HABER
DEĞİŞTİRİLDİĞİNDE GÜNCELLEME TARİHİ BELİRTİLECEK
İnternet haber
sitelerinde bir içeriğin ilk kez sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki
güncelleme tarihleri, her erişildiğinde değişmeyecek şekilde içeriğin üzerinde
belirtilecek.
SÜRELİ YAYIN İÇİN BEYANNAME BASIN İLAN KURUMUNA VERİLECEK
Basın
duyurularının ve yargı organlarınca verilen yayın yasağı kararlarının hızlı ve
etkin bir şekilde tebliğinin sağlanması amacıyla; süreli yayınların çıkarılması
için, kaydedilmek üzere verilecek beyanname artık Cumhuriyet Başsavcılığı
yerine Basın İlan Kurumuna verilecek. Kayıt için verilen beyannamede elektronik
tebligat adresi de gösterilecek. Beyanname ve eklerinin gerekli veya gerçek
bilgileri içermemesi veya yayın sahibinin veya temsilcisinin veya sorumlu
müdürün belirlenen şartlara sahip olmaması halinde Basın İlan Kurumu
beyannamenin verilmesinden itibaren iki hafta içinde eksikliğin giderilmesini
veya gerçeğe aykırı bilgilerin düzeltilmesini yayın sahibinden isteyecek. Bu
istemin tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içerisinde yerine getirilmemesi
halinde Basın İlan Kurumu yayımın durdurulmasını İstanbul Asliye Ceza
Mahkemesinden talep edecek. Yayım durdurma müeyyidesi internet haber siteleri
bakımından uygulanmayacak. İnternet haber sitesinin hükme uymaması halinde
Basın İlan Kurumu 2 hafta içinde eksikliğin giderilmesini veya gerçeğe aykırı
bilgilerin düzeltilmesini internet haber sitesinden isteyecek. İstemin yerine
getirilmemesi durumunda Basın İlan Kurumu internet haber sitesi vasfının
kazanılmadığının tespiti amacıyla İstanbul Asliye Ceza Mahkemesine başvuracak.
Mahkeme en geç 2 hafta içinde kararını verecek. Başvurunun kabul edilmesi
halinde internet haber siteleri için sağlanabilecek resmi ilan ve reklam ile
çalışanlarının basın kartına ilişkin hakları ortadan kalkacak. İnternet haber
sitesi için sağlanan hakların ortadan kaldırılması, bu Kanun veya ilgili
mevzuat uyarınca öngörülen yaptırımların uygulanmasına engel olmayacak.
İÇERİKLER 2 YIL
SÜRE İLE MUHAFAZA EDİLECEK
İnternet haber sitesinde yayınlanan içerikler,
gerektiğinde talep eden Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edilmek üzere
doğruluğu ve bütünlüğü sağlanmış şekilde 2 yıl süre ile muhafaza edilecek.
Yargı mercileri tarafından yayının soruşturma ve kovuşturma konusu olduğunun
internet haber sitesine yazılı olarak bildirilmesi halinde, bu işlemlerin
sonuçlandığının bildirilmesine kadar soruşturma ve kovuşturma konusu yayın
kaydının saklanması zorunlu olacak.
DÜZELTME HAKKI 1 HAFTA SÜREYLE YAYIMLANACAK
İnternet haber sitelerinde zarar gören kişinin düzeltme ve cevap yazısını sorumlu müdür, hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç bir gün içinde, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, URL bağlantısı sağlanmak suretiyle, aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlamak zorunda olacak. Yayın hakkında verilen erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması kararının uygulanması ya da internet haber sitesi tarafından içeriğin kendiliğinden çıkarılması durumunda, düzeltme ve cevap metni ilgili yayının yapıldığı internet haber sitesinin ana sayfasında 1 hafta süreyle yayımlanacak.
Basılmış eserler veya internet haber siteleri yoluyla işlenen veya bu kanunda
öngörülen diğer suçlarla ilgili ceza davalarının bir muhakeme şartı olarak,
günlük süreli yayınlar ve internet haber siteleri yönünden 4 ay, diğer basılmış
eserler yönünden 6 ay içinde açılması zorunlu olacak. Bu süreler basılmış
eserlerin Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edildiği tarihten, internet haber
siteleri için ise habere ilişkin suç ihbarının yapıldığı tarihten başlayacak.
Ancak bu süreler, Türk Ceza Kanunu'nun dava zaman aşımına ilişkin maddesinde
öngörülen sürelerin yarısını aşamayacak ve süre sonunda yayının yenilenmesi
hali ile suçun temadi ettiğinin belirlendiği hallerde, dava zaman aşımı süresi
tam olarak uygulanacak.
BASIN KARTI
BAŞVURULARI İLETİŞİM BAŞKANLIĞINA YAPILACAK
Teklifle basın kartı başvurusu, niteliği ve türleri de belirlendi. Buna göre, basın kartı başvurusu İletişim Başkanlığına yapılacak. Basın kartı, resmi nitelikte bir kimlik belgesi olarak kabul edilecek. Basın kartı türleri şu şekilde belirlendi: - Göreve bağlı basın kartı: Bir medya kuruluşuna bağlı olarak çalışan Türk vatandaşı medya mensuplarına ve enformasyon görevlilerine verilen basın kartını, - Süreli basın kartı: Görev alanı Türkiye'yi kapsayan yabancı medya mensuplarına verilen basın kartını, - Geçici basın kartı: Görev alanı Türkiye'yi kapsamamakla beraber geçici bir süreyle Türkiye'ye haber amaçlı gelen yabancı medya mensuplarına verilen basın kartını, - Serbest basın kartı: Geçici bir süreyle çalışmayan medya mensuplarına verilen basın kartını, - Sürekli basın kartı: En az on sekiz yıl mesleki hizmeti bulunan medya mensupları ve enformasyon görevlilerine ömür boyu verilen basın kartını ifade edecek.
Basın kartı, Türkiye'de faaliyet gösteren medya kuruluşlarının Türk
vatandaşı medya mensuplarına, süreli yayınların sahiplerine veya tüzel kişi
temsilcileri ile radyo ve televizyonların yönetim kurulu başkanlarına, medya
kuruluşları adına hareket eden ve görev alanı Türkiye'yi kapsayan yabancı medya
mensupları ile görev alanı Türkiye'yi kapsamamakla beraber geçici bir süreyle
Türkiye'ye haber amaçlı gelen yabancı medya mensuplarına, yurt dışında yayın
yapan medya kuruluşlarının, Türk vatandaşı sahiplerine ve çalışanlarına, yurt
dışında serbest gazetecilik yapan Türk vatandaşı medya mensuplarına, medya
alanında hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarında ve kamu kurum ve
kuruluşlarının yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu personeline,
medya alanında faaliyet göstermeleri şartıyla, sendikalar ile kamu yararına
faaliyette bulunduğu Cumhurbaşkanı kararıyla tespit edilen dernek ve vakıfların
yöneticilerine verilebilecek.
BASIN KARTI ALMA ŞARTLARI
Basın kartı talep edenlerin başvuruda bulunabilmeleri için 18 yaşını bitirmiş olması, en az lise veya dengi bir eğitim kurumundan mezun olması, kısıtlı veya kamu hizmetlerinden yasaklı olmaması şartı aranacak. Ayrıca basın kartı talep edenlerin başvuruda bulunabilmesi için Türk Ceza Kanunu'nun 53'üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı 5 yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da şantaj, hırsızlık, sahtecilik, dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma, yalan tanıklık, yalan yere yemin, iftira, suç uydurma, müstehcenlik, fuhuş, hileli iflas, zimmet, irtikap, rüşvet, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçları ile cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, kamu barışına karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar, casusluk suçları ve terör suçlarından hüküm giymemiş olması gerekiyor.
Kart talep edenlerde, Basın Mesleğinde Çalışanlarla
Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun hükümlerine
uygun sözleşme yapmış olması ve mücbir sebepler dışında işten ayrıldığı
tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere ara vermeden çalışması, medya
faaliyeti dışında ticari faaliyette bulunmaması şartı da aranacak. Basın kartı
talep eden süreli yayın sahipleri veya tüzel kişi temsilcileri ile radyo ve
televizyonların yönetim kurulu başkanlarında, kamu kurum ve kuruluşlarında
basın kartı alabilecek çalışanlarda ve yabancı basın-yayın kuruluşlarında
çalışan Türk vatandaşı medya mensuplarından basın kartı talep edenlerde
"Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin
Tanzimi Hakkında Kanun hükümlerine uygun sözleşme yapmış olması ve mücbir
sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere
ara vermeden çalışması,medya faaliyeti dışında ticari faaliyette
bulunmaması" şartları aranmayacak. Sürekli ve serbest basın kartı talep
edenler ile Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) aracılığıyla göreve bağlı
basın kartı talep edenlerde ise "Basın Mesleğinde Çalışanlarla
Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun hükümlerine
uygun sözleşme yapmış olması ve mücbir sebepler dışında işten ayrıldığı
tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere ara vermeden çalışması"
şartı aranmayacak. Basın kartı talep eden yabancı medya mensuplarına, medya
kuruluşu tarafından görevlendirildiklerini belgelendirmeleri, Türkiye'de
çalışma izinlerinin olması, bağlı bulundukları kuruluşun idare merkezinin
bulunduğu ülkenin Türkiye'deki büyükelçilik, elçilik veya konsolosluklarından
aldıkları takdim mektubunu ibraz etmeleri halinde, karşılıklılık esası da
gözetilerek Başkanlıkça basın kartı verilebilecek.
BASIN KOMİSYONU 9
ÜYEDEN OLUŞACAK
Basın Kartı Komisyonu 9 üyeden oluşacak. Komisyonda, Başkanlığı temsilen 2 üyenin yanı sıra işçi sendikası şeklinde faaliyet gösteren sendikalardan basın kartı sahibi üyesi en fazla olan sendika tarafından belirlenecek bir üye ile iletişim fakültesi dekanları veya basın kartı sahibi gazeteciler arasından Başkanlıkça belirlenecek bir üye de yer alacak. Üyelerin görev süresi 2 yıl olacak. Süresi dolan üyeler yeniden seçilebilecek. Komisyon; başvuru sahibinin niteliklerini, mesleki çalışmalarını, eserlerini, ödüllerini değerlendirerek basın kartı taşıyıp taşımayacağına karar verecek.
Komisyonun kararları, Başkan tarafından onaylandıktan sonra uygulanacak. "Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi" ile basın kartının iptal edileceği durumlar belirleniyor. Buna göre, basın kartı sahibinin, kanunda belirtilen niteliklere sahip olmadığının veya bu nitelikleri sonradan kaybettiğinin anlaşılması halinde basın kartı İletişim Başkanlığınca iptal edilecek. Basın kartı sahibinin, basın ahlak esaslarına aykırı davranışlarda bulunması halinde Basın Kartı Komisyonu kararıyla basın kartı iptal edilecek. Basın kartı sahibinin sahip olması gereken niteliklere sahip olmadığın veya bu nitelikleri sonradan kaybettiğinin anlaşılması sebebiyle İletişim Başkanlığınca basın kartının iptali halinde; kart almaya engel durum ortadan kalksa dahi iptal tarihinden itibaren bir yıl geçmedikçe yeniden basın kartı verilmeyecek. Basın ahlak esaslarına aykırı davranışlarda bulunulması nedeniyle basın kartının iptali halinde, iptal tarihinden itibaren 5 yıl geçmedikçe yeniden basın kartı verilmeyecek. Belirtilen süreler, iptal edilen basın kartının iade edildiği tarihten itibaren işlemeye başlayacak.
Adli sicil kaydında basın kartı
verilmesine engel bir suçtan mahkumiyeti bulunan kişilere bu mahkumiyetler adli
sicil kaydından silinmedikçe veya yasaklanmış hakların geri verilmesine karar
verilmedikçe basın kartı düzenlenmeyecek. İletişim Başkanlığınca düzenlenecek
olan basın kartlarının şekli, medya kuruluşlarında aranacak şartlar,
kontenjanlar, Komisyon üyelerinin belirlenmesi, çalışma ve karar alma usulleri,
başvuru türleri ile başvuruda istenilecek belgeler Başkanlık tarafından
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek. Kanun teklifinin yürürlüğe girdiği
tarihten önce faaliyet gösteren internet haber siteleri, kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren üç ay içinde bu yükümlülüklerini yerine getirmek
zorunda olacak. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yayımlanmakta olan
süreli yayınlarla ilgili olarak Cumhuriyet Başsavcılıklarında bulunan kayıtlar,
Basın İlan Kurumuna üç ay içinde devredilecek. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği
tarihten önce usulünce verilmiş olan basın kartları, gerekli şartları
taşımaları kaydıyla geçerliliğini korumaya devam edecek.
GENEL KURUL ÜYE SAYISI 42'YE ÇIKACAK
Teklifle, 36 kişiden oluşan Basın İlan Kurumu Genel
Kuruluna, resmi ilan yayınlayacak internet haber sitelerinden 2,
Cumhurbaşkanınca belirlenecek 2, radyo, televizyon ve internet siteleriyle
ilgili işlemler gerçekleştiren Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ile
Radyo ve Televizyon Üst Kurulundan (RTÜK) 2 temsilci eklenecek. Genel Kurul üye
sayısı 42'ye çıkacak. Teklifle, Kurumun ülke genelinde görevli olmasıyla tüm
Anadolu gazetelerinin kayıtları Basın İlan Kurumunda tutulduğundan, Anadolu
gazete sahipleri temsilcileri seçiminin Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı
yerine Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenmesi amaçlanıyor.
Anadolu gazete sahiplerinin Genel Kurula katılacak temsilcileri resmi ilan
yayınlayan Anadolu gazete sahiplerinin ya da bu gazetelerin ayrı ayrı
gösterecekleri temsilcilerinin Genel Müdürlüğün çağrısı üzerine katılacakları
toplantıda farklı coğrafi bölgelerden olmak üzere seçilecek. Yeni üyeler
belirlenene kadar mevcut üyelerin görevleri devam edecek
RESMİ İLAN ALABİLECEK HABER SİTELERİ BASIN İLAN KURUMUNUN
SİTESİ ÜZERİNDEN DUYURULACAK
Kurum Genel Müdürlüğü, her ayın sonunda resmi ilan ve reklam verilebilecek olan mevkuteler ile internet haber sitelerinin isimlerini ve vasıflarını ihtiva eden birer listeyi, Kurumun internet siteleri üzerinden duyuracak. Teklifle, internet haber sitelerinde yayınlanacak resmi ilan ve reklamların kapsam ve esasları da belirleniyor. Böylece internet haber sitelerinde resmi ilan ve reklamların Basın İlan Kurumu aracılığıyla yayınlanabilmesine imkan sağlanıyor. Yapılacak olan düzenlemeyle, kurum aracılığıyla yayınlanan ilanların kopyalanması veya ticari faaliyete konu edilmesi durumlarına dair usul ve esasların tespit edilmesi için Genel Kurula yetki veriliyor, kamuya ait ilanlara vatandaşların tek merkezden kolayca ulaşabilmesi ve Basın İlan Kurumu İlan portalına hukuki statü kazandırılıyor.
Buna göre; Resmi Gazetede yayımlananlar hariç olmak üzere; Kanun, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve yönetmelikler uyarınca yayınlatılması mecburi olan resmi ilanlar ile daire ve teşekküller, kanun veya Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulan sair müesseseler veya bunların iştiraklerinin internet haber sitelerinde yayınlatacakları ilan ve reklamlar ancak Basın İlan Kurumu aracılığı ile yayınlanacak. Kurum aracılığıyla yayınlanan ilan ve reklamların, kopyalanması, yayınlanması, yayınlattırılması ve ticari faaliyete konu edilmesi Kurumun vereceği izne bağlı olacak.
Cumhurbaşkanlığına bağlı kurum ve
kuruluşlar ile Bakanlıklar, bağlı, ilgili veya ilişkili kurum ve kuruluşlar,
diğer kurum ve kuruluşların kendi internet sitesinde yayını zorunlu olan
ilanlarının ayrıca Basın İlan Kurumu İlan Portalında yayınlatılması zorunlu
olacak. Bu ilanların Basın İlan Kurumu İlan portalındaki yayınından ücret
alınmayacak.
GAZETE VE DERGİLER İÇİN UYGULANAN MÜEYYİDELER HABER
SİTELERİNE DE UYGULANACAK
İnternet haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yayınlatılması görevi Basın İlan Kurumuna verildiğinden, gazete ve dergiler için uygulanan müeyyideler internet haber sitelerine de uygulanacak. Öte yandan müeyyide uygulanan gazete, dergi ve internet haber sitelerinin başvuracağı yargı mercii konusunda tereddütlerin giderilmesi amacıyla başvurulacak mahkeme yeri, Kurum Genel Müdürlüğünün bulunduğu yerdeki en yüksek dereceli asliye hukuk hakimliği olarak değiştiriliyor, 15 gün olan mahkemenin karar verme süresi kaldırılarak konuya ilişkin basit yargılama usulü getiriliyor.
Yönetim Kurulu Kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren 10 gün içinde Kurum Genel Müdürlüğünün bulunduğu yerdeki en yüksek dereceli Asliye Hukuk Hakimliğine itiraz edilebilecek. İnternet haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yayınlayacakların sorumluluklarına da teklifte yer veriliyor. İnternet haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yayınlayacakların taşıması gereken vasıflar ve yerine getirmesi gereken sorumluluklar ile yayına ilişkin usul ve esaslar teklifin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Kurum Genel Kurulu tarafından 6 ay içinde çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek. İcra ve İflas Kanunu kapsamındaki taşınır, taşınmaz satışlarının gazete yoluyla ilan edilip edilemeyeceğinin takdir yetkisi icra memurluklarının tasarrufuna bırakılıyor.
İcra memurları tarafından ifa edilen bu yetkiden kaynaklanan uygulamalardaki farklılıkların giderilmesi, bu ilanların internet haber sitelerinde de yayınlatılması amaçlanıyor. Elektronik satış portalı ve Basın İlan Kurumu İlan Portalında yapılacak ilan, artırmanın bitimine kadar erişime açık tutulacak. Toplam muhammen bedeli 500 bin Türk lirasına kadar olan satışlar için gazete veya internet haber sitesi ile ilan yapılıp yapılmayacağına icra dairesince alakadarların menfaatleri dikkate alınarak karar verilecek ancak toplam muhammen bedeli 500 bin Türk lirasının üzerinde ve 2 milyon Türk lirasının altında olanlar, satışın yapılacağı yerde yayınlanan resmi ilan yayınlama hakkını haiz bir yerel gazete veya bir internet haber sitesinde ilan edilecek. Satışın yapılacağı yerde resmi ilan yayınlama hakkını haiz yerel gazete veya internet haber sitesi yönetimi bulunmaması halinde ilan, icra dairesinin belirleyeceği aynı il mülki sınırları içerisinde bulunan başka bir yayın yerinde resmi ilan yayınlama hakkını haiz bir yerel gazete veya bir internet haber sitesi aracılığıyla duyurulacak.
Toplam muhammen bedeli 2 milyon Türk lirası ve üzerinde olanlar ise bir internet haber sitesinde veya yurt genelinde dağıtılıp satışa sunulan ve ilan talebi tarihinde günlük fiili satışı 50 bin adedin üzerinde olan resmi ilan yayınlama hakkını haiz bir gazetede yayınlatılacak. Gazete veya internet haber sitesinde yayınlanacak ilanlar eş zamanlı olarak Basın İlan Kurumu İlan portalında da duyurulacak. Basın İlan Kurumu İlan portalında yayınlanacak ilanlardan ücret alınmayacak. Parasal limitler bir önceki yılın aralık ayındaki yıllık üretici fiyat endeksi esas alınarak Adalet Bakanlığı tarafından güncellenecek ve her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere aynı tarihe kadar Resmi Gazete'de ilan edilecek.
Sözü edilen parasal limitler olağanüstü hallerde yine Adalet Bakanlığının
teklifi üzerine Cumhurbaşkanı kararı ile güncellenebilecek. Gazetede, internet
haber sitesinde, elektronik satış portalında veya Basın İlan Kurumu İlan
Portalında ilanı yapılan metindeki hatalar, ihale tarihi değiştirilmeksizin
sadece elektronik satış portalında ilanen düzeltilecek.
